Philosophia

فیلسوف

فیلسوف از کلمه فیلوسوفیا میاد که ترکیب فیلو به معنی دوستدار و سوفیا به معنای خردمند/دانا(wisdom) است. دوستدار خرد بودن نوعی تواضع در برابر خردمند بودن است به این معنی که کسی که دوستدار خرد است، خود را در مسیری به سوی خرد می‌بینه و علاقه به خرد باعث جلوتر رفتنش می‌شه در مقابل اینکه خرد رو در اختیار خود بدونیم.

فلسفه علم

شروع فلسفه علم برای من از دکتر توسرکانی شروع شد، جلسات روانکاوی و فرهنگ که کاملا رندم تو جلسه ریسمان دکتر رستگار معرفی کرد و بعد از ۳ - ۴ سال تصادفی رفتم جلسات سخنرانی شو گوش بدم و نگاه خیلی عجیبی رو تو همون جلسات اولش مطرح می‌کنه. به طور مثال تو این جلسه و این جلسه. و این شروعی بود برای نگاه جدیدی به علم و دنیا. البته پیش زمینه ریزی رو از دوره راهبری که  کتاب ساختار انقلاب‌های علمی کوهن رو معرفی می‌کنه و از مفهوم پارادایم و تفاوت انقلاب و پیشرفت می‌گه را داشتم و همینطور از پادکست رواق که یکی از مهم ترین دستاوردای من ازش این بوده که دنیا رو جور دیگه‌ای ببینم(چشم ها را باید شست...). این شد جرقه‌های جدی تر که با تاریخ و فلسفه علم آشنا بشم. بعد از اون کتاب دنیای سوفی که تاریخچه خوبی از فلسفه گفته رو شنیدم. بعدش هم منبع به شدت جالبی رو پیدا کردم،‌ اونم سلسه جلسات علم و دین و دفاع عقلانی دکتر توسرکانی! خلاصه اینجوری شد که با جناب کوهن و فایرابند و پوپر و پنروز و ... بیشتر آشنا شدم و تا الان بسیار برام جالب بوده این مسیر.

اما در کل اگه گذشته‌نگر بخوام توجیه کنم، احتمالا بیشترین تاثیر در اینکه فلسفه علم بخوانم رو صحبت‌های دکتر توسرکانی داشته و البته بیشترین تغییر تو دیدم به دنیا(بعد از رواق).

حالا اصا چرا تاریخ و فلسفه علم مهمه؟

خیلی ساده‌ش، چون راه رهاییه.

- رهایی از چی؟

نگاهی که به دنیا داریم و زندانی که میله هاشو نمی بینیم(ارجاع به دوره راهبری).

از خیلی قدیم، جریان‌ها و مکتب‌های فکری‌ای بوده که در طول تاریخ بنا به تغییرات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی شروع به توسعه و تغییر می‌کنن و با دنبال کردن این سیر تاریخی هم می‌شه علت و حکمت تفکراتی که زمانی حاکم بوده رو فهمید و هم بدونیم ما الان کجا ایستادیم. چیا هست که تو نگاهمون به علم یا معرفت از جهان کرخت و بدیهی شده. البته بخش خوبی از این پیشفرض‌های هستی شناسانه(ontological) مربوط به دانشمندان زمانه ماست که خیلی عمیق از دوران کودکی بهمون تزریق شده و هر چیزی که بخواد نقضش کنه، یا خیلی مقاومت می‌کنیم یا چشممون رو می‌بندیم بهش(طبیعتا برخی هم می‌پذیرنش وگرنه که چرا اصلا باید این متن رو می‌نوشتم :) ).

مثلا اینکه قوانین جهان به زبان ریاضیه(ارجاع به جناب پنروز و بحث غیرمحاسباتی بودن)

یا اینکه اگه یکی بگه من یه مدل سازی از طبیعت دارم و قوانین رو کشف کردم، فکر می‌کنم خب پس جهان رو تبیین کرده و تامام اما توضیح و حتی سختگیرانه تر صرفا مدلیه که خوب پیشبینی می‌کنه. این رو دکتر توسرکانی خیلی خوب توضیح داده و بررسی کرده که چجوری از نیوتون داستان‌هایی شروع شد و توهم لاپلاسی رسوندش به جایی که امروز ایستادیم.
این جلسات از دکتر توسرکانی رو فکر می‌کنم لازم باشه هر کسی که می‌خواد در عالم فلسفه‌علم مدتی سیر بکنه، گوشش بده:

• تک جلسه تعارض علم و دین - صوت - متن

• گذار به پارادایم سوم - صوت ۱ - صوت ۲ - متن جلسه ۱ - متن جلسه ۲

• جدایی علم از دین(۱۲ جلسه) - صوت ۱ - ..... - متن جلسه ۱ - .....

• جلسات ۳ تا ۵ مقدمه فهم قرآن - صوت ۱ - صوت ۲ - صوت ۳ - متن ۱ - متن ۲ - متن ۳

منابعی که تو این زمینه برام جالب بوده

سایت فلسفه علم را با هدف اینکه منابع فلسفه علم را گسترش بدم راه انداختم.

**‌*‌ تو پادکست فلسفه علم منابع مختلفی که درباره فلسفه علم بودن را جمع کردم، از درسگفتارهای مختلف فلسفه علم ۱ و ۲ که آکادمیک تدریس می‌شه تا صحبت‌های دیگه‌ای که در زمینه فلسفه علم شده.
علیرضا شفاه توی چند جلسه درمورد کتاب ساختار انقلاب‌های علمی جناب توماس کوهن صحبت کرده و خیلی نگاه جالب و متفاوت و عمیقی داره. خیلی متفاوته از چیزی که تو دانشگاه یا خیلی افراد دیگه به کوهن دارن که با ترس و نگرانی از نسبی‌گرائی و آنتی‌رئالیست بودن و ... درموردش صحبت می‌کنند. اینم صوتاش تو همون پادکست فلسفه علم هستش.

دنیای سوفی(تاریخ فلسفه)

این و این و این و این از دکتر توسرکانی

پادکست فلسفه علم - کاری از جایزه چراغ

پاکست بوم(تاریخ فلسفه)

کانال نطقیات (کلی درسگفتار فلسفی توش هست مثل درسگفتار فلسفه غرب اردبیلی)

پادکست لوگوس (در مورد منطق)

رادیو فلسفیدن (به شکل موضوعی در مورد یه موضوع فلسفی از منابع مختلف صحبت می‌کنه)

درسگفتارهایی از نطقیات(#فلسفه_علم رو سرچ کنید تو کانال)

رادیو شمسه

دوره انتقادی تاریخ فلسفه غرب اردبیلی

تاریخ علم و اندیشه

پادکست دیدن

 کتاب صوتی الفبای فلسفه

 کتاب صوتی تاریخچه کوتاهی از فلسفه 

رادیوگیگ

<1401/06/06>