جستاری در باب پادکست رواق - فرزین رنجبر - روان‌درمانی اگزیستانسیال

مقدمه

آشنایی من با رواق به تابستان ۹۸ بر می‌گرده که رندم میلاد م. یکمی از یه پادکسته که جدید شروعش کرده گفت(اون لحظه این تو ذهنم بود که این بابایی که اسمش با ی شروع می‌شه یه چیزی برای خودش بافته دیگه :) ) و خب تا زمان نوشتن این مطلب هم ۷ بار کل رواق را گوش دادم و وارد ۸امی شدم(اگر عجیبه به بخش «یادگیری با کیفیت» نگاهی بیندازید). در هر بار گوش کردن رواق چیزهای جدیده برام کشف شده که به نظرم به این دلیله که پس از هر بار گوش کردن، من فرد قبلی نیستم و دنیا را به شکل و رنگ و محدودیت‌های متفاوتی می‌بینیم و طبیعتا محتوای رواق هم نمود دیگری بر من داره.

بستر سازی

رواق چیه، روان‌درمانی اگزیستانسیال چیه؟

فلسفه اگزیستانسیالی که در قرن ۱۹ - ۲۰ وجود داشته و کاری که جناب یالوم می‌کنه اینه که این فلسفه را وارد روان‌درمانی می‌کنه(شاگرد رولو می بوده). اصولا روان‌درمانی بر مبنای فلسفه‌ای بنا شده و گره‌های روانی و اضطراب‌های انسان را در چیزی می‌داند و در روان‌درمانی وجودی که بر مبنای فلسفه وجودی هستش، یالوم اضطراب مرگ، آزادی، تنها و پوچی را مهم‌ترین دغدغه مردمان زمان خودش می‌دونه(خیلی ساده شده مثلا می‌شه به این فکر کرد که درمانی که فروید تجویز می‌کرده احتمالا برای مردمان زمان خودش که با فرهنگ ویکتوریایی و محدودیت و هنجارهای دیکته شده مواجه بودن کارآمد بوده تا مردمان زمانه اکنون).

کتاب اصلی‌ای که ازش تو پادکست روایت می‌شه(خط به خط خونده نمی‌شه بلکه بخش بخش توضیح داده می‌شه)، کتاب روان‌درمانی اگزیستانسیال اروین یالومه که یک کتاب ۶۰۰ صفحه‌ای هستش که سال ۱۹۸۰ نوشته شده و به ۴ سائق(رانه) که بالاتر گفتم می‌پردازه و مفصل هر کدام را توضیح می‌ده. البته بعدتر در کتاب‌های رمانش مثل وقتی نیچه گریست، درمان شوپنهاور، مسئلهٔ اسپینوزا، مامان و معنای زندگی، انسان موجودی یک روزه، مسئله مرگ و زندگی، دروغگویی روی مبل و ... سعی می‌کنه مطالب گفته شده تو کتاب روان‌درمانی وجودی را بهتر جا بندازه.

متن اصلی

دلیلی که رواق را فراتر از خود کتاب روان‌درمانی وجودی می‌دونم ایناس.

• فرزین رنجبر که گوینده پادکسته به ادبیات و گویندگی تسلط خاصی داره که گوش‌دادن به پادکست را خیلی خیلی جذاب می‌کنه، مثلا با داستانی توصیف کردن و آب و تاب دادن به متن لذت خاصی در شنیدن به پادکست ایجاد کرده.

• بالاتر گفتم که یالوم تعدادی کتاب/رمان بعد از کتاب روان‌درمانی وجودی نوشته که به بهتر جا افتادن موضوع کمک می‌کنه و فرزین هم این آثار را خوانده و رواق حاصل اثر اصلی یالوم و تفکرات و توصیفات بعد از اونه که خود یالوم اون زمان(۱۹۸۰) بهشون آگاه نبوده.

• در روایت رواق از تم فارسی، مثال‌ها و اشعار فارسی‌ای استفاده شده که گیرایی محتوا را خیلی خیلی بیشتر می‌کنه مثلا بیت «کار ما نیست شناسایی راز گل سرخ ...» از سهراب خیلی خلاصه و فشرده برای کسی که سال‌ها با ادبیات فارسی مواجه بوده، مفهوم را می‌تونه مشخص کنه در حالی که یالوم منطقی نبوده اصلا در کتابش ازش استفاده کنه چون مخاطبش جامعه‌ای دیگه بوده(محتوا از دنیای یک فرد به دنیای یک فرد دیگه lossless نیست ولی مفاهیمی که بیشتر تکرار شده باشه و در کلام جاری باشه سرشون بهتر معنا را منتقل می‌کنه). در رواق زیاد از اشعار حافظ و خیام و سپهری و ... استفاده کرده و علاوه بر دلنشین‌تر شدن، در ذهن نیز موندگارتر می‌شه محتوای کتاب.

خلاصه که از نظر محتوا و فرم بسیار فراتر از کتاب رفته. این را هم احتمالا حس می‌کنید به مرور هم کیفیت و تسلط خود فرزین بر اپیزودها بیشتر و بیشتر شده.